Ürostomi Nedir?
Ürostomi en basit tanımıyla üst idrar yolunun (üreter) cilde ağızlaştırılması, vücut dışında bir torbaya bağlanması ve böbreklerden çıkan idrarın bu torbada birikmesidir. Bu uygulama ile idrarın vücuttan çıkmak için mesaneye inmesi ve üretradan geçmesine artık gerek duyulmaz. Ürostomi uzun yıllardır uygulanan bir cerrahidir. Öyle ki tarihteki ilk ürostomi ameliyatı 1900’lerden önce yapılmıştır.
Neden Ürostomi Yapılır?
Ürostomiye farklı hastalıkların bir sonucu olarak ihtiyaç duyulabilir. Aslında ürostomi genellikle birçok farklı tedavi yöntemi denendikten/değerlendirildikten sonra uygulanan bir yaklaşımdır. Zira kişinin idrarının vücudunun dışında bir torbada birikmesi ilk seçeneğimiz değildir. Ancak birçok hastaya da bu yöntemle şifa verilebilmektedir. ABD’de her yıl 100 binden fazla hastaya ürostomi takıldığı bildirilmektedir.
Ürostominin en yaygın nedeni mesane ile ilişkili sorunlardır. Mesanenin iki temel görevi vardır. İlki idrarı hacmen depolayabilmek, ikincisi ise fonksiyonel olarak bu idrarı tutabilmek ve kasılarak dışarıya çıkarabilmektedir. Çeşitli nedenlerle mesane bu özelliklerini kaybedebilir. Mesane yapısal olarak küçülebilir ya da düzensiz kasılmalar yaşayabilir. Bu tür durumlarda ürostomiye ihtiyaç duyulabilir.
Ürostomi en sık mesane kanserine yönelik yapılan radikal sistektomi ameliyatından sonra yapılır. Bu ameliyatta hastanın mesanesinin tamamen çıkarılması gerekebilir. Bu durumda idrarın vücuttan tahliyesinin yeniden yapılandırılması ihtiyacı doğar. Burada seçeneklerden biri hastanın bağırsaklarından vücut içinde olacak yeni bir mesane yani yapay mesane yapmaktır. Bu durumda dışarıda bir torba olmaz. Ancak bu yöntem her hasta için uygun olmayabilir ya da her hastada etkin bir şekilde çalışmayabilir. Bu durumda da ürostomi düşünülür.
Ameliyat Nasıl Yapılır?
İşlem genel anestezi altında ameliyathanede yapılır. Üreterlerin mesaneyle bağlantısı kesilir ve cilte ağızlaştırılır. Burada iki farklı yöntem vardır. Üreter cilde doğrudan bağlanabileceği gibi (üreterostomi), bağırsaktan küçük bir parça alıp üreter ile birleştirip (ileal kondüit) de dışarıya açılabilir. Bu bağırsak parçasının bir tarafı üreterlere bağlıdır, diğer tarafı ise cilde ağızlaştırılır.
Ürostomi ile Yaşam
Ürostomiyle yaşam başlangıçta zorlayıcı görünebilir. Ancak adaptasyon süreciyle birlikte hasta günlük rutinlerine rahatlıkla geri dönebilir. Seyahat etmek, çalışmak, yürüyüşlere çıkmak gayet mümkündür. Kıyafetlerin altına da rahatlıkla gizlenebilir. Hastanın yapması gereken ürostominin bakımına özen göstermesi bunu günlük rutininin bir parçası haline getirmesidir. Hastanın torba çok dolmadan yarıyı geçtikten sonra tuvalete giderek torbasını, altındaki tıpadan boşaltması önerilir. Gece yatarken ise torbaya ilave bir aparat bağlayarak gece uyanma ihtiyacı ortadan kaldırılabilir.