Çocuklarda Böbrek Taşı Tedavisi
Aynı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da böbrek taşı görülebilir. Ortalama her 100 çocuktan 5’inde böbrek taşı olur. Bu taşlar bazen kendi kendine düşer, bazense tedaviye ihtiyaç duyar. Böbrek taşı özellikle idrar yoluna girdiyse ve orada tıkalı kaldıysa çocukta ağrı, enfeksiyon, kanama ve hatta böbreğin şişmesine (hidronefroz) neden olabilir. Çocuklarda böbrek taşı tedavisi uygulamaları yetişkinlerdekiyle aynıdır. Bugün böbrek taşı tedavisinde kullandığımız ESWL, URS, RIRS ve PNL uygulamaları çocuklarda da geçerlidir. Ancak bazı farklılıklar da vardır. Bu tedavi yöntemlerini ve çocuklarda nasıl kullanıldığını inceleyelim.
ESWL: Ameliyat değildir. Vücut dışından taşa ses dalgaları vermeyi ve taşı kırmayı içerir. Kırılan taşların kendi kendine idrar ile vücuttan atılması beklenir. Bu tedavi yetişkinlerde ayaktan, herhangi bir anestezi vs. gerekmeden yapılır. Ancak çocuklarda, özellikle de küçük çocuklarda hareketsiz durmak bir nebze zor olabilir. Bu nedenle de anesteziye ihtiyaç duyulabilir. Bu da bir handikaptır. Çünkü taş tek bir seansta kırılamayabilir. İkinci ve hatta üçüncü seansa ihtiyaç duyulabilir. Bu da çocuğun birçok kez anestezi alması anlamına gelir. ESWL’nin artıları, eksileri tartılarak çocuğun yaşı ve taşın durumu göz önünde bulundurularak bu uygulamanın çocuk için uygun bir tedavi olup olmadığına karar verilir.
URS ve RIRS: Özellikle idrar yolunda takılı kalmış taşlarda bu yöntemler uygulanır. Çocuğun vücudunda bir kesi yeri açılmaz. İdrar yolundan çok ince bir tel (2.5 mm kadar) ile idrar yoluna ulaşılır. Taş lazer ile kırılır. Büyük parçalar aynı anda dışarı çıkarılır. Toz haline gelenler ise idrarla atılır. Burada kullanılan aletin adı üreteroskoptur. Bu cihaz rigid yani düz bir çubuk gibi olabilirken, flexible yani kıvrılabilir halde de olabilir. Kıvrılabilir üreteroskop ile böbrek içindeki taşları da kırmak mümkündür. Bu uygulamalardan sonra çocuğun genellikle 1 gün hastanede kalması gerekir. Bazen kalan parçaların da kolayca çıkması için idrar yoluna double j stent yerleştirmek gerekebilir. Bu stent de işlemden maksimum 4 hafta sonra alınır.
PNL: Çocuğun böbreğindeki taşın büyüklüğü 1,5 cm veya daha üstü boyutta olabilir. Bu durumda idrar yolundan taşa ulaşmak yerine vücudun yan tarafında 1 cm’lik küçük bir kesi açıp nefroskop ile taşa erişmek düşünülür. Cerrahi enstrüman ve kamera ile bu küçük kesiden böbreğe ulaşılır. Taş yine lazer ile küçük parçalara ayrılır ve aynı yerden çıkarılır. İşlemden sonra ortalama 2 gün hastanede kalmak gerekir.