Böbrek Taşı Hastalarının Bilmesi Gerekenler
Böbrek taşları ürolojinin en sık ilgilendiği sağlık sorunlardan biridir. Öyle ki, ortalama her 11 kişiden 1’inde böbrek taşı vardır. Erkeklerde daha yaygındır. 70 yaşına gelmiş her 5 erkekten 1’inde böbrek taşı olduğu ya da taş hastalığı nedeniyle tedavi edildiği düşünülmektedir. Böbrek taşlarıyla ilgili en önemli sorun hastaya verdiği ağrıdır. Hatta rivayete göre şiddetli böbrek taşı ağrısı çeken Napolyon’un dikkatini başka yöne çekmek ve ağrısını unutmak için elini mum aleviyle yaktığı anlatılır. Ancak böbrek taşlarının hastaya çıkarabileceği tek sorun ağrı değildir. Böbrek taşları, bazı durumlarda böbreğin fonksiyonunu da bozar. Bu haliyle böbrek taşlarının uygun yaklaşımla tedavi edilmesi gerekir. Peki, burada hastalara düşen sorumluluklar nelerdir?
Yan ağrısına dikkat
Böbrek taşı yan ağrıları ile karakterizedir. Ağrı, sırt, karın ve kasık bölgelerini etkileyebilir. Ağrının oluşma nedeni ise sıklıkla böbrekten çıkıp mesaneye doğru devam eden idrarın bir taş nedeniyle sekteye uğraması, rahat akamamasıdır. Kişi ayrıca idrarını da rahat yapamaz, sık sık idrara çıkar, idrarını yaparken yanması ve ağrısı olur. Bu ağrı 20 ila 60 dakika arası sürebilir. Tekrarlayabilir. Bazen hastaneye başvuracak kadar yoğun olabilir.
Rutin kontroller
Yılda bir kez basit kan testleriyle check-up’dan geçmek oldukça zahmetsiz bir iş. Böbrek taşının böbrek fonksiyonlarını bozabileceğini belirtmiştik. Kanda bakılan kreatinin ve üre gibi testlerle böbrek fonksiyonları kolaylıkla görülebilir. Ailesinde taş öyküsü olan hastaların ise yılda bir kez üroloji polikliniğini ziyaret etmesi faydalıdır. Burada yapılacak basit bir ultrason ile böbrekte taş olup olmadığı görülebilir. Bir taş şüphesi varsa kesin tanı için hastadan tomografi istenir. Böylece sessiz böbrek taşlarının da tanısı konabilir, gerekirse tedavisi planlanabilir.
Sağlıklı alışkanlıklar edinmek
Yaşam biçiminde sağlıklı alışkanlıklara yer açmak böbrek taşı hastalarının hayat kalitesini iyileştirir. Günde en az 2,5 litre su içmek, akdeniz tipi beslenmek, hafif spor yapmak, stresi yönetmek taşın vücuttan daha kolay atılmasına imkan verebileceği gibi, taş oluşumunu önlemeye de katkı sağlar.
Tedaviden kaçmamak
Bazı böbrek taşlarının mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Hastalar, özellikle de ağrısı geçen hastalar, tedavilerini sonsuz bir şekilde erteleyebilir. Ancak taşın vücuttan kendi kendine çıkması mümkün değilse, taş idrar yoluna da girmiş ve orada sıkışmışsa mutlaka müdahale edilmelidir. Bazı taşlar böbreğin içinde sabit halde olabilir. Burada da hastanın genel sağlık durumuna ve taşın büyüklüğüne göre taşı çıkarıp çıkarmamaya karar vermek gerekir.
Tedavi yöntemlerini araştırmak
Böbrek taşları için günümüzde farklı tedavi yöntemleri var. Küçük taşlarda ses dalgalarıyla taşı kırmayı mümkün kılan ESWL teknolojisinden yararlanabilirken, büyük taşlarda sırtta küçük bir kesi yeri açıp taşı oradan çıkarmayı içeren PNL yöntemi uygulanabilir. Gelişen teknolojiyle birlikte böbrek içindeki taşa idrar yolundan kıvrılabilir bir üretroskop ile ulaşılıp, taş kırılarak çıkartılabilir. Hastanın bu yöntemler hakkında bilgi sahibi olması ve hekimine bu doğrultuda sorular sorması da hastanın yararına olacaktır.
Takipleri bırakmamak
Böbrek taş hastalıkları, tedavi sonrasında da yaşam boyu takip gerektiren bir sağlık sorunudur. Çünkü bir kere taş üretmiş bir böbrek her zaman yeniden taş üretebilir. Bu nedenle hastaların sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanması ve düzenli sağlık kontrollerinden geçmesi, hastalığın tekrarlama riskini azaltması açısından gereklidir.