
Aşırı Aktif Mesane
Aşırı aktif mesane özetle mesane aktivitesinin normalden fazla olmasıdır. Mesanenin idrarı depolamada sorun yaşaması, kişinin idrarı boşaltmak için bir dürtü hissetmesi ve idrara çıkmada aciliyet yaşaması durumudur. Gün içinde sık sık idrar yapma ile kendini gösterir. Zaman zaman idrar kaçırma ve sızıntı sorunları da görülür.
Mesane nedir?
Mesane ya da idrar kesesi böbreklerde üretilen idrarı önce depolayan ve sonrasında boşaltan kastan oluşmuş bir yapıdır. Ortalama 500 cc idrar depolayabilir. Sağlıklı bir mesane genellikle yarıya kadar dolduktan sonra idrarı boşaltma dürtüsü verir. Beyin, mesanenin boşaltılması için sinyal gönderir ve ardından idrar boşaltımı gerçekleşir.
Kişinin idrar yapma sıklığı yaşam tarzına göre değişir. Buradaki en önemli etken su tüketimi ve harekettir. Bireyler gün içinde 6-8 kez idrarını boşaltır. Gece de 1-2 kez idrar yapmaya kalkabilir.
Aşırı aktif mesane nedir?
Mesanenin görevleri idrarı depolamak ve boşaltmaktır. Aşırı aktif mesane olgularında ise mesane bu depolama görevini tam olarak yerine getiremez. Sağlıklı bir mesane idrarı belli bir miktara kadar depolayabilir. Bunun sonucu olarak da kişi sürekli idrara çıkma dürtüsü hissetmez. Aşırı aktif mesanede ise mesanenin az bir doluluğu bile kişide tuvalete gitme isteği oluşturur. Bu ihtiyaç bir anda gelir ve gün içinde sürekli tekrarlar. Hatta idrar kaçırma ve idrar sızıntıları oluşur. Nihayetinde bu durum kişinin hem sağlığını hem sosyal yaşamını olumsuz etkiler. Kadınlarda daha sık görülür. Hayatı tehdit etmez ancak hayat kalitesini ciddi anlamda bozar. Bu anlamda yaşamı olumsuz etkileyen 10 kronik hastalıktan biri olarak düşünülmektedir.
Aşırı aktif mesane belirtileri
- Ertelenemeyen acil idrara çıkma hissi
- İstem dışı idrar kaçırma
- Sık idrara çıkma
- Gece tuvalete kalkmak için uyanma
- Gün içinde 8’den fazla kez idrara çıkma
Neden olur?
Kişide aşırı aktif mesane varlığının çeşitli nedenleri mevcuttur. Şu şekilde sıralanabilir:
- İdrar yolu enfeksiyonları
- Diyabet ve obezite
- Mesane hastalıkları (kanser, taş)
- Nörojenik hastalıklara ve tedavilere bağlı olarak mesane kaslarının hasar görmesi. Bu hastalıklar: inme, multiple skleroz, bel fıtığı ameliyatı geçirmiş olmak, ışın tedavisi, parkinson vd.
- Kadınlarda menopoz döneminde yaşanan hormon değişiklikleri
- Mesane boşalmasına engel olan durumlar: iyi huylu prostat büyümesi, kabızlık
- Çoklu doğum: Pelvik taban kasının zayıflamasına yol açabilir, aşırı aktif mesane oluşumunu tetikleyebilir.
- Kullanan bazı idrar söktürücü ilaçlar
- Aşırı kahve, alkol, asitli içecek tüketimi
- Yaşlanmaya bağlı bilişsel becerilerin yıpranması
Tanı
Hasta öyküsü ve fiziksel muayene en önemli tanı koyma araçlarıdır. Hastanın titreme, kabızlık, diyabet, yüksek tansiyon, ereksiyon durumu sorgulanır. İdrara çıkmayla ilgili şikayetleri dinlenir. Ardından hastanın karnı, genital bölgesi, sırtı incelenir.
Gerektiği takdirde üroloji uzmanı farklı test ve tetkiklere başvurabilir: idrar testi, üroflovmetri, mesanenin ultrasonografi ile görüntülenmesi, mesanenin sistoskop ile incelenmesi, ürodinami.
Aşırı aktif mesane tedavisi
Aşırı aktif mesanenin tedavisinde farklı yaklaşımlara sahibiz. Bunlar nelerdir:
Yaşam Tarzı Değişikleri: Kahve, çay, alkol, asitli içecek vs. tüketimi kısıtlamak. Hastanın fazla kiloları varsa bunlardan kurtulmasını sağlamak. Kabızlığın önüne geçmek.
İlaç Tedavisi: Aşırı aktif mesane olgularında en sık kullandığımız tedavi şeklidir. Piyasada farklı grup ilaçlar mevcuttur. Semptomlar, tıbbi hikaye vd. faktörler neticesinde ilaç kullanımı başlanır. Sonuç alınamazsa ilaç grubu değiştirilir.
Botoks tedavisi: Esas adı botulinum toksin tedavisidir. Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlarla sonuç alınamayan olgularda aşırı aktif mesaneye botoks tedavisi uygulanabilir. İşlem anestezi altında ve ameliyathane ortamında yapılır. Üroloji uzmanı sistoskop yardımıyla mesaneye ulaşır. Mesane duvarına botoks maddesini uygular. Nihayetinde mesane kaslarındaki aşırı aktivite önlenir ve hastanın sorunları ortadan kaybolur. Ancak bu işlem kalıcı bir iyileşme getirmez. 6-9 ay sonra hastaya tekrar botoks uygulamak gerekebilir.
Mesane Büyütme Ameliyatı: Tüm bu seçeneklerden sonuç alınamadığı durumlarda daha ciddi bir cerrahi işlem olan mesane büyütme ameliyatı uygulanır. Bağırsaktan yama yaparak mesane büyütülür, kapasitesi geliştirilir. Ameliyat sonrasında 5-6 gün yatış gerekir. Oldukça olumlu sonuçlar veren bir tedavi seçeneğidir.