Upj Darlığı – Üreteropelvik Bileşke Darlığı

Upj Darlığı – Üreteropelvik Bileşke Darlığı nedir ? Böbreğin çıkışındaki kanalın dar olması nedeniyle böbrekte şişlik ile karakterize bir hastalıktır. Çoğu zaman anne karnında yapılan ultrasonografi ile teşhis edilirken, ileri yaşlarda ağrı veya idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle hastalar başvurur. Ortalama 1500 çocukta 1 görülmektedir.

Anne karnında saptanan böbrek büyümesinin (prenatal hidronefrozun) en sık nedeni böbrek çıkışı darlığı ya da üreteropelvik darlık (UPJ darlığı) dır.

Hafif ve orta şiddette olan hidronefrozlar takip edilebilir. Ancak ağrısı, idrar yolu enfeksiyonu, hidronefrozda artışı veya böbrek fonksiyonunda azalması olan olgularda ameliyat gerekir. Şiddetli olmayan hidronefrozlarda bebeğin böbreğinin sağlığı genellikle korunur ve 5 yaşa kadar yakın takip yapılır çünkü özellikle ilk 2 yaş içinde kendiliğinden darlığın düzelme şansı yüksektir.

Cerrahi girişimde altın standart tedavi dar segmentin çıkartılması ve havuzcuğun tekrar idrar yoluna dikilmesidir. Başarı şansı  %95 ‘in üzerindedir.Açık cerrahi, laparoskopi veya robotik cerrahi yöntemlerinin hepsinin başarısı benzerdir. Ancak, laparoskopi ve robotik cerrahi, daha kısa hastanede kalış süresi, daha az ağrı hissedilmesi ve daha iyi kozmetik sonuçlar elde edilmesi nedeniyle günümüzde artan sıklıkta uygulanmaya başlanmıştır.

UPJ Darlık Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

UPJ darlığı basitçe üriner sistemde böbrek çıkışı ve üreterin birleştiği bölümün darlığıdır. Doğumsal bir ürolojik hastalıktır. Üreteropelvik bileşke darlığı, UPJ Darlığı veya böbrek kanal darlığı olarak adlandırılır. Üriner sistem yukarıdan aşağıya doğru böbrekler, üreter, mesane ve üretradan oluşur. Böbreklerde üretilen idrar böbrek havuzcuğunda toplanır. Üreter adını verdiğimiz böbreklerden mesaneye dek devam eden ince bir borudan geçer. Mesanede birikir. Burada da bir süre bekledikten sonra üretrayı takip ederek idrar deliğinden çıkış yapar. Ancak bu senaryo bazen sekteye uğrayabilir. UPJ darlığı da bu durumlardan biridir. İdrar üreteropelvik bölgedeki darlık nedeniyle böbrekten rahatça tahliye edilemeyebilir.

UPJ Darlık Nedir?

UPJ darlık, böbrek çıkışında görülen doğumsal bir darlıktır. Böbrek havuzcuğu ile üreterin birleştiği bölümün darlığı durumudur. Üriner sistemde böbrek havuzcuğu ile üreterin birleştiği kısma üreteropelvik bileşke denir. Buradaki darlıkta üreteropelvik bileşke darlığı olarak tarif edilir. UPJ darlığı olan çocukta sık tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları gelişebilir. İdrar yapmada sorun yaşayabilir. En olumsuz senaryoda ise böbreğin şişme olabilir yani hidronefroz. Öte yandan bazı hastalarda da UPJ darlık herhangi bir sorunla kendini göstermez. Kimi olgularda ise hastalık çocukluk çağında değil yetişkinlikte ilk belirtilerini verebilir. Bu hastalık ile erkek çocuklarında daha sık karşılaşırız.

UPJ Darlığı Belirtileri

• İdrarda kan görme
• İdrar yolunda ve böbreklerde yaşanan kronikleşmiş enfeksiyonlar
• Böbreğin şişmesi (hidronefroz)
• Sırtta ağrı
• Ateş
• Kusma
• İdrar yapmakta sorun yaşama

UPJ Darlığın Nedenleri

UPJ Darlıklarının neredeyse tamamı doğumsaldır. Her 1500 yenidoğandan birinde görülür ve sıklıkla sol üriner sistemde olur. UPJ darlığının temel nedeni ise bebeğin anne karnındaki gelişimi esnasında böbrek ve idrar kanallarının sağlıklı bir şekilde gelişememesidir. Bunun yanı sıra üreteropelvik bölge üzerine gelen bir damar basısı da UPJ darlığına neden olabilir. Nadiren de olsa geçirilen enfeksiyonlar, bazı cerrahi girişimler ve travmalar da bu darlığa yol açabilmektedir.

Upj Darlığı Tanısı Nasıl Konur ?

Gebelik boyunca anneye yapılan rutin ultrasonlar esnasında UPJ darlık tespit edilebilir. Hastalığın gebelik esnasında görülemediği durumlarda da doğumdan sonra çocuğun yaşadığı çeşitli ürolojik şikayetler ile hastalıktan şüphelenilebilir. Kesin tanı için USG, BT ve böbrek sintigrafisi gibi ileri tanı araçlarına başvurulabilir. Nihayetinde hastalığın kesin tanısı konmuş olur.

• TİT: Tam idrar testi
• USG: Öncelikle ultrasonda böbrek boyu, havuzcuk çapı, böbreğin etli kısmının kalınlığı görüntülenir.
• Sintigrafi: Skar dokusu için MAG veya DTPA ve DMSA yapılır

MAG ve DTPA böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için yapılırken, DMSA böbrek parankiminin değerlendirilmesini sağlar.

UPJ Darlık Tedavisi

Her UPJ darlığı olan hastada tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Hatta olguların büyük bir kısmında darlık zaman içinde (genellikle 2 yaş civarında) kendiliğinden geçer. Hastaya tanı koyduktan sonra genellikle 4-5 yaşına kadar yakın takip gerekir. Ancak böbrek fonksiyonlarında azalma varsa, böbrek havuzcuğunun genişlemesi 20 mm’i geçtiyse, sürekli idrar yolu enfeksiyonu geçiriyorsa, darlık kendiliğinden iyileşmediyse UPJ darlığın tedavi edilmesi gerekir.

Pyeloplasti Ameliyatı

UPJ darlığında altın standart tedavi cerrahidir. Yapılan ameliyata ise pyeloplasti adı verilir. Bu ameliyatta dar olan segment kesilerek vücut dışına çıkarılır. Böbrek havuzcuğu ve üreter yeniden birbirine birleştirilerek dikilir. Ameliyat açık, laparoskopik ve robotik cerrahi ile yapılabilir.  Getirdiği avantajlar nedeniyle UPJ darlıklarında en sık kapalı cerrahi tercih edilir. Kapalı cerrahide hastamızın göbek bölgesinde yaklaşık 1 cm çapında 3 adet delik açılır. Işık, kamera ve cerrahi enstrümanlar buradan vücut içine yerleştirilerek ameliyat yapılır. Çocuklara uygulanan laparoskopik ameliyatlarda kullanılan cihazlar klasik endoskoplara göre daha ince ve narindir. Çocuklarda kullandığımız endoskoplar yaklaşık 3 mm kalınlığındadır. Ameliyat yüksek başarıyla yapılabilmektedir. Başarı oranı yüzde 95 civarıdır. Burada başarı oranıyla kastedilen hastalığın başarıyla tedavi edilmesi ve gelecekte nüks etmemesi yani darlığın tekrarlamamasıdır. Bu tekrarlama riskine karşın hastalarımızı rutin aralıklarla takip ederiz.

Güncelleme: 06.08.2022