Mesane Taşı
Ürolojide taş hastalığına böbreklerden aşinayızdır. Taş hastalığı böbreklerde sık görülür. Ancak mesanede de taş hastalığı olabilir. Böbrekten üst idrar yolundan geçen taş mesanede kalabilir veya prostatın hastalıklarından dolayı mesane taşı oluşabilir.
Mesane Taşı Nedir?
Mesane, idrar kesesi ya da idrar torbasında görülen taşlardır. Mesane, böbrekten gelen idrarı belli bir seviyeye kadar depolayan ve ardından idrarı üretraya göndererek vücuttan çıkmasını sağlayan organımızdır. Ancak bazen çeşitli hastalıklar (üretra darlığı, mesane boyun darlığı, prostat büyümesi) nedeniyle idrarın vücut dışına rahatça çıkması mümkün olmayabilir. Bu durumda idrardaki tortular zaman içinde mesanede birikerek ve katılaşarak sert kitlelere dönüşüyor. Böylece hastada mesane taşı hastalığı ortaya çıkıyor. Ayrıca böbrekten düşürülen taşlar da bazen mesaneden çıkamıyor ve hastaya yine mesane taşı hastalığı tanısı konuyor.
Mesane Taşı Nasıl Oluşur?
Mesanede taşı oluşumunun iki nedeni var. Bunlardan ilki böbrekten gelen bir taşın mesanede takılı kalmasıdır. Genellikle böbrek taşları mesaneden kolay geçer ve vücut dışına çıkar. Ancak bazı olgularda ufak taşlar mesanede kalabiliyor, birikerek mesanede daha büyük bir taş oluşturabiliyor. Dolayısıyla bu büyük taşın da mesaneden normal yolla atılması mümkün olmuyor. Prostat büyümesinin (BPH) yaşlanmayla birlikte sık görüldüğünü düşünürsek mesane taşının oluşmasındaki en önemli risk faktörünün de BPH olduğunu söylememiz gerekir.
İkincisi ise prostat kanseri, iyi huylu prostat büyümesi ya da idrar kanal darlığı gibi hastalıklar nedeniyle idrar torbası çıkışının tıkanması ve mesanenin tam olarak boşaltılamamasıdır. Bu durumda idrar süreli bir miktar mesane içinde kalıyor ve idrarın içindeki maddeler mesanede bir tortu oluşturuyor. Zaman içinde bu tortu büyüyerek bir mesanede taş halini alıyor. Erkeklerde daha sık olmakla birlikte kadınlarda da mesane taşı görülebiliyor. Bilindiği gibi kadınların idrar yolu erkeklerden daha geniştir. Yani idrarın atılmayarak mesanede bir taş oluşma riski oldukça azdır. Ayrıca kadınlarda prostat da yoktur. Yani kadınlarda prostat büyümesi gibi bir hastalık olmaz. Bunlardan dolayı mesane taşı erkeklerde kadınlardan çok daha fazla görülür.
Belirtiler
Mesane taşları böbrek taşı gibi şiddetli belirtiler vermeyebilir. Ayrıca mesanede taş olması genellikle tek başına görülen bir hastalık değildir. Genellikle kişide farklı bir ürolojik hastalık daha vardır. Bu nedenle taş hastalarımızda birçok ürolojik hastalıkta gördüğümüz semptomlar izlenir. Bunlar nelerdir?
- İdrar yaparken yanma, ağrı, zorlanma, kesilme
- İdrar renginin koyulaşması, idrarda kan görme
- Sık idrara çıkma isteği, mesaneyi tam boşaltamama durumu
- Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve enfeksiyonun bir belirtisi olarak yüksek ateş
- Erkeklerde testis ve penis bölgesinde, kadınlarda ise vajinal bölgede ağrı
- Karnın alt kısmında ağrı
Bazı olgularda ise hastaların herhangi bir şikayeti olmaz, rutin üroloji muayenesinde kişiye mesane taşı hastalığı tanısı konur.
Tanı
Hastanın fiziksel muayenesini yaptıktan ve hasta öyküsünü dinledikten sonra kesin tanı için görüntüleme yöntemlerine başvururuz. USG ve BT ile taşın kesin tanısı konulabilir. Bazı olgularda röntgen, anjiyografi, MR ve MR spektroskopisine de başvurulur. Ayrıca hastaya hem tanı hem tedavi için sistoskopi yapılabilir.
Mesane Taşı Tedavisi
Mesane taşının oluşum nedenine göre uygun tedavi planlanır. Olguların büyük bir kısmında kişide farklı bir ürolojik hastalığın da (prostat büyümesi gibi) varlığı izlenir ve mesane taşına da bu hastalığın neden olduğu görülür. Bu durumda mesane taşına yapılan müdahalenin yanı sıra esas hastalığın da tedavi edilmesi gerekir.
Tedavide altın standart Endoskopik Mesane Taşı Ameliyatı yani Sistolitotripsidir. Tedavi sistoskopi yöntemiyle kapalı olarak kişinin idrar yolundan mesane taşına ulaştıktan sonra lazerle mesane taşının kırılmasını ve kırılan parçaların vücut dışına çıkarılmasını kapsar. Mesane taşına neden olan esas hastalık prostat büyümesiyse aynı seansta prostat büyümesi de tedavi edilebilir. Sınırlı vakalarda, taşın böbrekten mesaneye düştüğü ve vücuttan çıkamadığı olgularda ESWL yöntemine de başvurulabilir.