Hidrosel (Su Fıtığı)
Erkek testis iki tabakalı zar biçiminde koruyucu bir kılıf ile sarılıdır. Hidrosel, çocuklarda çok sık görülen bir durum olup testis etrafındaki katmanlarda sıvı toplanması nedeniyle şişliğe yol açan bir rahatsızlıktır. Normalde testis ile bu zarlar arasında, testisin kayganlığını sağlamak için 0,5-1 ml. sıvı bulunurken hidrosel oluşumunda bu miktar 100–200 ml. hatta bazen çok daha fazla hacimlere ulaşabilir.
Çocuklar genellikle 2 yaşına kadar beklenir ve bu rahatsızlıktan kurtulurlar. İki yaş sonrası bu durumun kendinden düzelme şansı yoktur ve operasyon ile bu bağın kapatılması gereklidir. Tedavisi cerrahidir.
USG ile testis tümörü gibi altta yatan olası nedenleri araştırmak tanıyı kesinleştirmek gerekir. Kasık fıtığı ise daha farklı bir durum olup burada yine yumurtalıklarda şişlik görülmektedir. Ancak bu sefer bu şişliğin nedeni etrafındaki sıvı değil, bağırsak gibi karın içi bazı organlardır.
Kasık fıtığı tespiti halinde kaç yaşında olursa olsun ameliyat önerilir ve su fıtığındaki gibi 2 yaşına kadar beklenmez. Bu iki benzer rahatsızlığın ayrımı fizik muayene ve ultrasonografi ile konulabilmektedir. Her iki durumda da ameliyat başarısı uygun ellerde çok yüksek olup hastalar aynı gün taburcu edilebilir.
Hidrosel Nedir?
Hidrosel erkeklerde görülen ürolojik bir hastalıktır. Su fıtığı olarak da bilinir. Genellikle çocuklarda özellikle yenidoğan döneminde olur. Doğumsal olabilir. Yetişkinlerde de izlenebilir. Skrotumda yani testisi saran torbada şişlikle karakterizedir. Bu şişlik testis torbasında biriken fazla sıvıdan kaynaklanır. Testis torbası içinde 1 ml kadar sıvı vardır ve bu sıvı testislerin kayganlığını sağlar. Ancak hidrosel olgularında bu sıvının miktarında artış olur. Sıvı miktarı 100 ml’ye kadar çıkabilir. Hidrosel esasen korkulacak bir durum değildir. Ağrıya da yol açmaz. Genellikle kendiliğinden düzelir. Özellikle yenidoğanda yaşamın ilk bir yılı içinde hidrosel ortadan kaybolur. Hidroselin kendiliğinden geçmediği olgularda tedavi düşünülür.
Hidrosel Nedenleri
Hidrosel doğumsal olabilir. Anne karnındaki bebeğin testisi karın içindedir ve zaman içinde aşağı inerek testis torbasına yerleşir. Doğumdan kısa bir süre önce bu iniş yolu kapanır. Ancak bazı olgularda bu yol tam olarak kapanmayabilir ve karın içi sıvı bu açıklıktan geçerek testis torbasında birikebilir. Nihayetinde hidrosel oluşur.
Hidrosel çocuklarda ve yetişkin erkeklerde de görülebilir. Genellikle testisin maruz kaldığı travmalar, enfeksiyonlar, nadiren de testis tümörü, bazı cerrahi operasyonlar, radyasyon tedavisi almak edinsel olarak hidroselin oluşmasına neden olabilir.
Farklı bir grup olarak böbrek nakli olan hastalarda da hidrosel ile sıklıkla karşılaşılır.
Hidrosel Belirtileri
Testis torbasındaki şişlik hidroselin en önemli semptomudur. Testise dokunulduğunda su dolu bir kese ele gelebilir. Buna ek olarak torbada ağırlık hissi ve genital bölgede rahatsızlık izlenebilir.
Hidrosel Tanısı
Deneyimli bir üroloji uzmanı fiziksel muayene ile hidrosel tanısını kolaylıkla saptayabilir. Testis şiş ve büyümüş olarak muayene edilir. Enfeksiyon olup olmadığını görmek için kan ve idrar testleri istenir. Kesin tanı için ultrason eşliğinde hidrosel görüntülenir, birikmiş sıvı olup olmadığından emin olunur. Sıvının miktarı tespit edilir.
Hidrosel Tedavisi
Hidrosel çoğu zaman kendi kendine geçen ve bir tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmayan bir hastalıktır. Örneğin yenidoğanlarda yaşamın ilk 1 yılında, yetişkinlerde ise fark edildikten 6 ay kadar sonra geçer. Ancak hidrosel her zaman da kendiliğinden iyileşmez. Birikmiş sıvı testiste kalıcı olabilir. Biriken sıvı artabilir. Bu durumda hidrosel tedavi edilmelidir. Tedavi cerrahidir. Ameliyat testis torbasının içinde biriken fazla sıvının boşaltılmasını içerir. İlgili vakalarda karın içinde testis torbasına sıvı geçişi olan yolun kapatılması gerekir. İşlem genellikle 30 dakika içinde sonlandırılır. Ameliyattan sonra hastanın ağrıları olabilir. Bu ağrılar ortalama 1 hafta içinde geçer. 3-4 hafta kadarda testise gelecek herhangi bir travmadan korunmak gerekir. Örneğin futbol oynamak, bisiklet kullanmak gibi aktivitelerden kaçınmakta yarar vardır.