Çocuklarda Gece Alt Islatma
Gece alt ıslatma ya da enürezis nokturna. Ortalama 2 yaşında tuvalet eğitimi alan bir çocuk zaman içinde tuvaletini düzenli bir şekilde yapma becerisi kazanır. Tuvaleti geldiğinde ya kendi tuvalete gider ya da ebeveynine haber verip destek ister. Ancak geceleyin tuvalete gitme düzeni bu kadar kolay oturmaz. Tuvalet eğitimi alan ve artık bez takmayan çocuklarda gece alt ıslatma olgularıyla sık karşılarız. Bu normaldir ve aynı gündüzleri yapılan tuvalet gibi zaman içinde bir düzene girer. Ancak gece alt ıslatma sorunu hemen de ortadan kaybolmaz. Kimi çocuklarda 5 yaşına kadar devam eder. 5 yaşını geçen bir çocuk hala geceleri altını ıslatıyorsa gece alt ıslatma veya enürezis nokturna sorunun varlığından bahsetmemiz gerekir.
Enürezis Nokturna Nedir?
Enürezis nokturna 5 yaşını geçmiş bir çocuğun geceleri altını ıslatmasına verilen isimdir. Bu yaş grubundaki çocukların yaklaşık %15’inde görülür. Uykudayken mesanenin aşırı kasılması, idrar üretiminin fazla olması ve uyanma bozuklukları gece idrar kaçırmaya yol açar.
Yol Açtığı Sorunlar Nelerdir?
Gece alt ıslatma hem çocuğun hem de ebeveynlerin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Okul çağına gelen ve hala gece altını ıslatan bir çocuğun okul başarısı düşer ve sosyal ilişki kurmakta sorun yaşar. Gece alt ıslatma psikolojik nedenli değildir. Ancak durumun kendisi özellikle okul çağına gelmiş çocuklarda psikolojik sorunlara yol açabilir.
Türleri
Gece alt ıslatma iki türlü sınıflandırılabilir.
1.Monosemptomatik enürezis nokturna ve non-monosemptomatik enürezis nokturna
Monosemptomatik enürezis nokturna: Çocuk sadece geceleri idrarını kaçırıyordur, bu soruna eşlik eden başka bir işeme sorunu yoktur.
Non-monosemptomatik enürezis nokturna: Gece idrar kaçırmayla birlikte gündüz idrar kaçırma, idrarın bir anda gelmesi, tuvalete yetişemeden idrar kaçırma, işerken ıkınma, kabızlık gibi farklı sorunlar görülür.
2.Primer ve sekonder idrar kaçırma
Primer enürezis nokturna: Gece alt ıslatma vakalarının çoğu bu türe girer. Çocuk henüz idrar kontrolünü sağlayamamıştır. Bebeklikten beri hiç kuru kalmamamıştır.
Sekonder enürezis nokturna: 5 yaşını geçmiş ve gece alt ıslatma sorunu olmayan bir çocuğun altını ıslatmaya başlamasıdır.
Nedenleri
Genetik: Gece alt ıslatmaya yol açan en önemli nedenlerden birinin genetik yatkınlık olduğu bildirilmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalar ebeveynlerin ikisinde de gece alt ıslatma hikayesi var ise çocuğun da bu sorundan mustarip olma olasılığının %77, ebeveynlerden sadece birinde varsa %44 olduğunu göstermektedir. Ebeveynlerde gece alt ıslatma olmasa da dede, nene, amca, hala gibi akrabalarda enürezis öyküsü varlığının da yine bir ölçüde risk faktörünü artırdığı düşünülmektedir.
Uyanma bozukluğu: Çocuk uyku esnasında mesanenin dolduğunu, kasıldığını fark edemez. Fark etse dahi uyanamaz.
Uyku esnasında mesanenin aşırı aktif çalışması ve kasılması
Tanı
Tanıda hasta öyküsü oldukça önemlidir. Çocuğun gece idrar kaçırmanın yanında farklı bir işeme problemi olup olmadığı anlaşılır. Kesin tanı için tam idrar testine ve işeme çizelgesine başvurulabilir.
Tedavi
5 yaşını geçmiş ve gece alt ıslatma sorunu olan çocukların mutlaka bir üroloji uzmanınca muayene edilmesi gerekir. Sorunun ne boyutta olduğuna göre tedavi yolculuğu planlanır. Elimizdeki tedavi seçenekleri nelerdir?
Davranışsal tedavi: Yaşam tarzı değişiklikleri yapmak ve tuvalet alışkanlığını kazandırmak amaçlanır. Yatmadan 2 saat önce sıvı alımı kesilir. Uyumadan tuvalete gidilir. Çocuk uyuduktan 2 saat sonra ise tuvalet için uyandırılır.
İlaç tedavisi: Özellikle okul çağına gelen çocuklarda ağızdan alınan ilaçlarla sorun giderilebilir. Bu ilaçlar ile mesanenin daha geç dolması sağlanır. İlaçların etkililiği yaklaşık %50’dir. İlaç ilk kullanımda dahi etkisini gösterir.
Alarm cihazı: Çocuğun yatağına veya iç çamaşırına oldukça minik bir alarm cihazı yerleştirilir. Alt ıslatma meydana geldiği anda alarm çalar. Yaklaşık %80’lik bir başarı oranına sahiptir.
Sonuç
5 yaşından itibaren karşımıza gelen gece alt ıslatma vakaları bir sağlık sorunu olarak düşünülür ve tedavisi planlanır. 5-6 aylık bir tedaviyle çocuklar gece alt ıslatma alışkanlığından kurtulur.